Het zaaien van éénjarigen gebeurt het best in volle grond. Toch zijn er nog altijd weinig amateurs die dit daadwerkelijk durven doen… of teleurgesteld zijn over het resultaat.
Lieve Adriaensens (kwekerij Silene) luisterde naar de meest voorkomende problemen bij het zaaien van éénjarigen in volle grond en geeft tips die je zullen overtuigen om toch aan de slag te gaan zonder serre, veranda of warme vensterbank – zonder het gepriegel met, en de zorgen over jonge voor-gezaaide plantjes.
‘Het was een hele periode te droog …’
Het gebeurt wel eens dat het in het voorjaar een hele maand niet regent, en wat doe je dan? Het zaaisel begieten natuurlijk, maar dan ben je wel verplicht om dit elke dag te doen want gekiemd zaad (onzichtbaar met het blote oog) dat geen water meer krijgt zal onherroepelijk verdrogen. De oplossing ligt voor de hand: geef géén water en laat de natuur haar werk doen! Zolang het niet regent zal het zaad niet kiemen en rustig afwachten tot na een of meerdere regenbuien de grond vochtig genoeg is, om alsnog te kiemen op zijn eigen tempo. Als het lange tijd abnormaal droog is en blijft, rest er niets anders dan toch maar water te geven. Doe dit liefst na zonsondergang, zodat het vocht een nacht lang in de grond kan dringen. Als je ’s morgens vroeg water geeft, bestaat het risico dat het voor de helft verdampt als de zon opkomt. Als je dit volhoudt tot de eerste kiemplanten te voorschijn komen is het gevaar geweken en kan je verder sproeien met langere tussentijden. Het zaaisel bedekken met grof zand helpt ook om de grond minder te laten uitdrogen.
‘Ik heb tussen de vaste planten en heesters gezaaid…’
In de lente zijn vaste planten of heesters nog klein en kaal, maar naargelang het seizoen vordert groeien ze in een recordtempo uit tot forse pollen mét blad. Zo zorgen ze voor veel schaduw voor de al dan niet gekiemde éénjarigen, die de wedstrijd om het licht nooit kunnen winnen. Het is dus logisch dat je op kale plekken onder een boom of struik geen éénjarigen kan inzaaien. Wil je toch een vaste plantenborder aanvullen met éénjarigen, zaai ze dan buiten in trays of potjes en plant ze uit als ze groot genoeg zijn om de concurrentie aan te gaan. Op die manier kunnen ook half beschaduwde plekken opgefleurd worden. Kies voor éénjarigen, die in halfschaduw groeien zoals ageratum, nicotiana, salvia, tagetes,…
‘Ik heb breedwerpig gezaaid….’
Deze methode, zoals de boer vroeger zijn akkers inzaaide, kan wel toegepast worden op grote oppervlaktes. Helaas zal niet alleen het bloemenzaad opkomen, maar ook de onkruidzaden. Die liggen al lang in de grond en wachten op het juiste ogenblik om te kiemen, ze zullen dus altijd een voorsprong hebben. Misschien lig je niet wakker van een veldje vol ‘ongewenst’ kruid met daartussen wat bloeiende éénjarigen, maar was dit de bedoeling? Zaai daarom in rijen zoals in de groentetuin, met een tussenruimte van 25 tot 30 cm. Vermeng het zaad met zand om niet te dicht te zaaien en bedek het met ½ cm gewassen rivierzand, niet met tuin- of potgrond. Die ‘zandrijen’ zijn na een paar weken nog altijd heel zichtbaar, zodat het voor de hand ligt dat je het onkruid ertussen kan schoffelen of wieden. Naarmate de plantjes groeien kan je ze uitdunnen en na verloop van tijd zie je van die rijen helemaal niets meer. tip: In plaats van het zaad te vermengen met zand, kan je het ook mengen met een hoeveelheid snelkiemende radijsjes. Daardoor zullen de rijen blijven, zelfs als het dekzand niet meer zichtbaar is. En uitdunnen hoeft dan waarschijnlijk ook niet meer als de radijsjes op je bord beland zijn.
‘Ik denk dat ik te vroeg heb gezaaid….’
In principe kan je zaaien vanaf maart tot eind mei en zelfs tot in juni! Maar wacht tot de grond voldoende opgewarmd is en trotseer de koude niet in een vroeg voorjaar want dat helpt toch niet. Zaad kiemt pas als de omstandigheden goed zijn met voldoende vocht en een aangename temperatuur, ook ’s nachts. Eigenlijk komt het hier op neer: heb je zelf zin om buiten te zijn, dan heeft het zaad er ook zin in. Laat zaaien heeft ook zijn voordelen: zelfs soorten die anders binnen moeizaam vóórgezaaid worden, kunnen zonder problemen buiten worden gezaaid. Cleome, Zinnia, Celosia en Ricinus zijn koudegevoelige soorten die zonder problemen buiten kiemen in de late lente. Bovendien hebben éénjarigen die buiten gezaaid zijn een groot voordeel ten opzichte van kasplantjes: slakken laten ze meer met rust! Deze éénjarigen bloeien dan wel iets later, maar houden het veel langer vol. Ligt de tuin op droge of zandige grond, probeer dan om vóór de winter (vanaf september) te zaaien. De zaden zullen soms in het najaar kiemen en de winter overleven, waardoor de planten in de lente sterker zijn en eerder bloeien, als extraatje voor de bijen. Jammer genoeg lukt dat niet op natte of zware grond.
‘Ik heb misschien te diep gezaaid …’
Sommige zaden trekken er zich niets van aan dat ze bedekt worden met een laag aarde, maar vele andere houden daar helemaal niet van. Om het voor alle soorten te laten lukken, werk je als volgt: De grond uiteraard onkruidvrij en los maken en ervoor zorgen dat de bovenlaag fijn verkruimeld is. Op die laag strooi je het zaad uit en nadien druk je aan met een plank of met een gazonrol. Op deze wijze is elk korreltje zaad goed omringd door aarde en is er optimaal contact tussen de zaadjes en de grond. Als je er nadien eventueel nog een laagje grof zand over strooit, zal het bovendien niet zo vlug uitdrogen.
‘Mijn klaprozen komen niet meer op…’
Een steeds terugkerende vraag: hoe komt het dat er in juni overal klaprozen uitbundig bloeien, terwijl ze in mijn tuin amper opkomen? Allereerst blijft er altijd driekwart van het klaprozenzaad in de grond zonder te kiemen (misschien als een verzekering voor de volgende jaren?). Verder is het een vaststaand feit dat Papaver rhoeas, de klaproos, verstoorde grond nodig heeft om te kunnen kiemen. Vandaar de overvloedige bloei na afloop van wegenwerken bijvoorbeeld. Om de grond te ‘verstoren’ moet er elk jaar, na de winter, eens flink door de bovenlaag gewoeld worden met een tuinkrabber of drietand.
Hopelijk helpen deze tips van de ervaren kweker om je te overtuigen aan de slag te gaan zonder serre, veranda of warme vensterbank in de keuken ! Het gepriegel met, en de zorgen over jonge voorgezaaide plantjes is voltooid verleden tijd. Zaai gewoon in volle grond, met een verrassend natuurlijk effect en je zult merken dat het verslavend werkt…
Tekst: Lieve Adriaensen
Met dank aan Eden Magazine
www.edenmagazine.be
