De Siertuinen
DE FRANSE TUIN
De met hoge hagen omheinde tuinen aan de hoofdingang werden door landschapsarchitect Jules Janlet gerenoveerd in de jaren tussen 1913 en 1917. Van de talrijke kleurige bloemenbedden bleven er vier gespaard die jaarlijks nog beplant worden met tulpen en Salvia’s. De overige ruimte wordt ingenomen door lange gazonstroken met verspreide buxusbollen en siervazen met een prachtig perspectief op de voorgevel van het kasteel.
DE TERRASSEN
Vanaf de zuidoostelijke gevel van het kasteel zijn drie terrassen aangelegd die trapsgewijs naar beneden gaan en als het ware de sokkel vormen waarop het kasteel gebouwd is. Zij werden in 1990 hertekend door de Antwerpse tuinarchitect Jaques Wirtz. De terrassen zijn omboord met blauwe steen en versierd met vazen. Een strakke tekening van gazons en vlakken van dolomietgruis, omzoomd met geschoren taxusvormen, vervangt de negentiende eeuwse perken met éénjarige bloemen. Een rond vijvertje en de potten met Oleanders verzachten de strenge lijnvoering. Langs beide zijden van de terrassen zijn rozenstruiken geplant als grote bloemenruikers en op het achterplan ziet men de oude buxussen, hulst- en taxusbomen die in grote wolkenvormen gesnoeid worden.
DE KLEINE ROZENTUIN
Achter de hoge hagen van de erekoer bevindt zich links van het kasteel een tuinkamer die nu de kleine rozentuin wordt genoemd. Deze kreeg zijn bestemming pas in de 2Oste eeuw, nadat de kinderen van gravin Nanda d’Ursel de zandbak waren ontgroeid en zijzelf zich ging toeleggen op het verzamelen van historische tuinrozen. Centraal staat een amorbeeldje op een sokkel en tegen de muur bevindt zich een halfronde waterbak met fontein.
DE CHINESE TUIN
In de Chinese tuin of ‘tuin van Suzanne’ kan men een eigenaardige chinoiserie bewonderen: een volumineuze lachende Boeddha in polychroom houtsnijwerk uit het einde van de 18e eeuw. Het beeld is van Luikse makelij naar het voorbeeld van een klein porselein dat zich in het kasteel bevond. Het beeld is beweegbaar: door de druk van de wind bewegen hoofd en handen; spottend steekt het beeld ook de tong uit. De tuin wordt in twee gedeeld door een centraal smal waterkanaal. De flagstones zijn een typische aanvulling van de negentiende eeuw. Na de renovatie door gravin Stéphanie d’Ursel in 2006 verzamelt men hier bijzondere planten van oriëntaalse oorsprong.
DE PRINSENHOF
Deze tuin aan de zonzijde van de zuidwestelijke vleugel van het kasteel dankt zijn naam aan prins-bisschop Velbrück, die vanuit zijn appartement over deze tuin uitkeek. De tuin kent een typisch Franse indeling in 16 gelijke bloembedden, gebaseerd op een ontwerp van Jules Janlet. De bedden worden jaarlijks beplant met aromatische zomerbloeiers. Twee klassiekers die altijd terugkomen zijn de geurpelargonium ‘Charity’ en de blauwe salvia ‘Victoria’.
In de prinsenhof vinden we ook een aantal bijzondere rozen die aan de oorsprong liggen van de vermaarde rozencollectie op Hex. Het gaat om rozenstruiken die op eigen wortel groeien en hier al staan sinds het eind van de 18de eeuw. De Rosa indica rubra, de Rosa ‘Old Blush Hex’ en de Rosa chinensis multipetala werden destijds door de Oost-Indische Compagnie uit China meegebracht.
DE BLOEMENWEIDE
In het verlengde van de prinsenhof en de Chinese tuin bevindt zich de voormalige ezelsweide. Tegenwoordig wordt ze onderhouden als een bloemenweide en kort gemaaide wandelpaden lopen kruiselings door het perceel. Deze weide wordt éénmaal per jaar gehooid. Een jonge aanplant van lindebomen uit alle continenten belooft een mooi lindebos voor de komende generaties. Vanop het wandelpad langsheen de weide heeft men een prachtig uitzicht op de lager gelegen moestuin, het dorp en het omringende landschap.
DE BIJENTUIN
Bij het verlaten van de moestuin langs het hekje geheel achteraan komt men voor een verrassing te staan: een kleine romantische vallei, ingesloten tussen de bakstenen tuinmuren. Onder het pannen afdak schuilen de bijenkorven. Tegen een rustiek wachttorentje prijken twee wapenschilden van de prins-bisschop. De overlevering wil dat zich onder dit monument het graf bevindt van de lievelingsmerrie van Velbrück. De naam van de merrie was Venus.
